Łukasz Modelski

DEBIUT JAK TA LALA


Pierwsza duża proza Jacka Dehnela znanego przede wszystkim jako (młody - rocznik 1980, zdolny i klasycyzujący) poeta. Wprawdzie wzorem wielu rówieśników Dehnel napisał kilkaset stron o własnej rodzinie (i o sobie samym), ale miejsce powszechnych w przypadkach podobnych książek "uniwersalnych refleksji" zajęła solidna narracja. Babci. Bo to ona, tytułowa Lala, jest jej bohaterką. I niby nic, dwór, majątki, wojenki, wujenki, stryjny, konie, srebra, kolekcje obrazów, miłości, hazard plus Rosja i Niemcy co jakiś czas dające o sobie znać. Ziemiańska saga w opowiaści babci. A jednak inna, znakomicie napisana, w stylu nie archaicznym przecież, ale niedzisiejszym. Przy tym kurs najnowszej historii Polski dla średniozaawansowanych. Trudno się oderwać.

"Twój Styl", 10 (195), Październik 2006



Aleksander Kaczorowski

BABCIA LALA


"Lala" Jacka Dehnela (ur. 1980) to jeden z najciekawszych debiutów powieściowych mijającego roku. Tą książką autor, poeta i tłumacz poezji Philipa Larkina, laureat Nagrody Kościelskich za 2005 r., w imponującym stylu dołącza do grona najciekawszych polskich prozaików. Tytułowa "Lala" to babka narratora, urodzona w 1919 r. w Kielcach nestorka inteligenckiej rodziny. Opowiada dzieje swoje i krewnych wnukowi, ten zaś skrzętnie je zapisuje w powstającej na oczach czytelnika książce. Anegdota goni anegdotę: Żyd staje przed sądem. Sędzia pyta: Czy to prawda, że oskarżony ma sklep? Tak, ale przynosi same straty. To z czego oskarżony żyje? Z tego, że raz na tydzień, w szabas, sklep jest zamknięty. Autor swobodnie miesza plany czasowe, ani przez chwilę jednak nie gubi z oczu celu, jakim jest ni mniej, ni więcej, tylko saga rodzinna.
Ta książka kończy się zdaniem, od jakiego większość młodych prozaików by zaczęła: "A potem urodził się Jacek. Czyli ja". A przecież jest to również autobiografia, przypominająca, że to, kim jesteśmy, zawdzięczamy także - w dobrym i złym - naszym przodkom. Wielu z nas miało taką babcię, która opowiadała niesamowite historie o rodzinnych mezaliansach, przedwojennych interesach dziadków, zrujnowanych dworkach, czerwonoarmiejcach buszujących po mieszkaniach, jakichś zwariowanych ciotkach; Dehnel zebrał je w całość, będącą jednak czymś więcej niż tylko zbiorem rodzinnych anegdot. To misternie skonstruowana opowieść o kilku pokoleniach Polaków, godnych tego miana. Dojrzała, a przy tym - co nie tak znów częste - bardzo zabawna proza.


Rednacz (portal DużeKa, http://www.duzeka.pl/?home)

PREMIERA "LALI" JACKA DEHNELA


W dniu dzisiejszym swoją premierę w polskich księgarniach miała książka Jacka Dehnela "Lala" wydana nakładem wydawnictwa W.A.B.

Lala, pierwsza powieść znanego poety młodego pokolenia, Jacka Dehnela, zadziwia dojrzałością stylu. Autor przywraca do łask kulturę pięknego opowiadania. Historię babki narratora, tytułowej Lali, jej rodziny i przyjaciół splata się w powieści z historią Środkowo-Wschodniej Europy. XX wiek pokazany jest tutaj przez pryzmat losu kobiety niezwykłej, która dzięki inteligencji i urokowi osobistemu przeżyła względnie szczęśliwie to szalone i okrutne stulecie. Lala to seria kadrów z minionego świata, zwielokrotniona fotografia w sepii. Niezwykła więź między dorastającym wnukiem a kilkudziesięcioletnią babką wytycza tor tej opowieści, eleganckiej i czułej zarazem, pełnej scen niemalże epickich i rodzinnych sekretów, zarezerwowanych dla najbliższych. Aby ocalić jak najwięcej ze wspomnień Lali, narrator wiernie podąża śladem jej pamięci, nie dopowiada wiele i nie komentuje. Nieubłaganie staje się też świadkiem zniedołężnienia babki, jej powolnej śmierci – snuta przez lata opowieść zaczyna się w końcu rwać, a świadomość Lali wraz z jej światem zapadają się w nicość. Dawno w Polsce nie było książki tak wysmakowanej i wstrząsającej zarazem.