Tak, właśnie tak, zenpunk! Jeśli mówi się o poezji Krzysztofa Śliwki od ponad dwudziestu lat przez pryzmat banalizmu, barbarzyńskości, o’haryzmu, buntu, śląskiej szkoły poezji życia, to proponowany przeze mnie termin będzie się nadawał chyba najwłaściwiej do jegoż poezji z najnowszego tomu, a może i do całokształtu twórczości. Znamy przecież krótkie, gnomiczne formy wierszowe z "Gambitu" i "Sztuki koncentracji"; w "Budda Show" też to mamy; Śliwce towarzyszy Lao-Tsy tudzież nie do końca obejmowalni przez okcydentalne formy myślenia mistrzowie zazen; czy paradoks jest okcydentalny? Ta energia z tych jego krótkich form emanuje jak z napromieniowanego owocu. Jak Śliwka sam wspomniał w jednym ze swoich wywiadów, jego najnowszy tom to mix buddyjskiej pogodności i punkowego gniewu. A o punkowo-anarchistycznej spuściźnie nie ma co mówić, wiadome to jest per se, jako to godajom, Jarocin i te sprawy. A jeśli już punk jest częścią światopoglądu na całe życie? To znaczy, że punk’s not dead. I owo punk’s not dead jako idiom - jest zen per se. To połączenie buddyzmu i punka funkcjonuje na zasadzie przeplatańca jak w lasagne, bo trudno jest sobie wyobrazić stopienie gniewu i pogodności – chyba że jako pogodny gniew, jako właśnie paradoks. Paradoks Zenona i mistrzowie zen?
Już na samym początku Śliwka zaznacza swoją niechęć wobec systemu- państwa, co zaznacza już w motcie pomieszczonym na początku tomu: Autorytet, rząd, władza, państwo – każde z tych słów oznacza to samo – środek nacisku i wyzysku... Ktokolwiek kładzie na mnie rękę, aby mną rządzić, jest uzurpatorem i tyranem – uważam go za swego wroga. Owo motto, zaczerpnięte z Proudhonne’a, prawdopodobnie pierwszego zadeklarowanego anarchisty na tej planecie, kładzie się cieniem (blaskiem!) na całej konstrukcji tomu, jest jego motorem napędowym. Widać, że autor "Rajskiej rzeźni" mocno się utożsamia z tym fragmentem tekstu, albo odnajduje w nim podporę we własnej niechęci wobec opresji (z zewnątrz, z tym zakodowanym „memem” wymierzania sprawiedliwości za pomocą przemocy), gdy życie ludzkie samo w sobie ma narzucone nieraz sprzeczne z jakimkolwiek kodeksem etycznym normatywne kaftany bezpieczeństwa. Wielokroć znajdujemy w tomie sentencje akcentujące niezgodę na porządek społeczno-polityczny panujący nie tylko w kraju, ale w zachodniej Europie, czy całym świecie. Jak mawia autor tomu już na początku, w pierwszym wierszu: Coraz trudniej uwierzyć w ten porządek świata. Wściekłość wychodzi w wierszu "Gra planszowa": tu potrzebny jest holocaust/ albo inny mentalny kataklizm. W wierszu "Workshop" nawołuje: Ćwiczcie (się) w obywatelskim nieposłuszeństwie. A wiersz o tytule "Zanim zapłoną urzędy"? Całości dopełnia [punk poem]. Z tym że sama deklaracja anty - w samej konstrukcji wiersza, w quasi-fabule zatrzymuje się na etapie opowieści i konstrukcji syntaksu (flow?), nie wnika w sam język; autor nie „atakuje” tu języka.
System w tym wypadku jest czymś, co oparte jest na hierarchii władzy, a każdy z segmentów jest podporządkowany innemu, wyżej położonemu, mniej więcej tak, jak ujmowano piramidę władzy w starożytnym Egipcie, gdzie u góry tkwił faraon, a na samym dole niewolnicy, czy też w feudalnych społeczeństwach Europy, bądź w kościele katolickim, czy też w kastowości Indii. Nic nie podważy faktu, że ludzie z gruntu są równi sobie. Jakakolwiek władza poniża lub wywyższa; już ugruntowała za pomocą kodyfikacji sztuczne podziały na bazie myślenia dialektycznego. Jak to jest możliwe, żeby za pomocą myślenia i języka doprowadzać do podziałów? L’Égalité jest martwe.
Jesteśmy dziećmi Kosmosu,/Wieczną wymianą cząsteczek, próżnią pozbawioną/Kolorów i zapachów, czytamy w pierwszym wierszu, "Penzion Eden". Tak rysuje się opozycja na linii system-kosmos. Systemowi, państwu, korporacjom autor przeciwstawia kosmos, wszechświat, świat energii; porządek kacetu polityczno-gospodarczego zostaje strywializowany przez samo przywołanie kosmosu, a niejednokrotnie przybierany żartobliwy ton podkreśla dystans podmiotu do świata. Wykorzystywane formy haiku lub przytaczane historie z życia mistrzów zen stanowią przeciwwagę dla spraw związanych z rzeczywistością, codziennym życiem, medialną papką, gdzie ta ostatnia bardziej rozstraja ludzką tożsamość, niż ją wiąże. Ten fragment jawi się też jako opis ludzkiej duszy.
Bardzo istotną sprawą, spajającą tom, jest obecność w nim synów (pisanych: Synów, co oznacza wielki dla nich szacunek „autora” jako „ojca”); pojawiają się w wielu wierszach, stają się kolejnym z motorów napędowych, możliwe, że najmocniejszym tak naprawdę ze względu na emocjonalne zaangażowanie (trzy motory: zen, punk, więź?). Pojawia się też Tysia. I tu całość rysuje mi się tak: jest to poezja więzi międzyludzkich, silnych więzi, więzi z załogi, więzi z napotkanymi ludźmi, więzi rodzinnych w końcu. Ale tu pojawiłoby się gadanie o Whitmanie. Ale z czym miał więź Budda, gdy osiągnął stan oświecenia?
Chyba pójdę spożyć kwasa, po którym zapomnę, jak się nazywam.




(Rita Baum, nr 29, 2013)