c.d.
albo: fenickie barki, hiszpańskie korwety,/ statki Imperium Rzymskiego, okręty Wielkiej Porty, / łodzie Haralda Sinozębego i szare wilki Kriegsmarine, albo: Rimbaud, Lautreamont, Lowry, Pavese, Kafka; Sarkis,Odyn i Thot. Nie ma litości dla czytelnika w tej żenującej wymieniance, nie ma śladu takiej oto podstawowej refleksji: jeśli napiszesz "muzyka Czajkowskiego" to nie znaczy, że czytelnik pod wpływem tych słów uczuje dreszcz w łopatkach jak w momencie wysłuchiwania sygnału radia Moskwa; jeśli napiszesz: "Dante", to czytelnik czyta "Dante", zamiast uczuć drżączkę duchową jaką uczułby być może podczas lektury "Boskiej Komedii".

Nie sposób oczywiście na takich wadliwie skonstruowanych protezach dojść gdziekolwiek - nie dziwi więc, że tomik "Lunatycy w nieogrzanym cyrku" nie wryje się raczej w pamięć (chyba, że jako kuriozum) - nie jest w końcu też przypadkiem, że książeczka ta zgasła śmiercią naturalną i nikt chyba mówiąc o debiutach lat 90-tych nie wspomina Hieronima Szczura.

Jaki jest zatem sens pisania o tym tomiku, jaki jest sens zawracania Państwu głowy książeczką, jakich w Polsce powstaje co roku kilkaset? Otóż - i piszę to znowu jako czytelnik - jestem zażenowany. Tak, jak wtedy, kiedy czytałem pochwalne recenzje pióra uznanych krytyków z równie kiepskiej książeczki Kruhleja. Co skłoniło profesora UJ, Stanisława Balbusa, do napisania słów: Uważam, że Hieronim Szczur jest poetą, który dużo pracuje nad swoim warsztatem, pogłębia swoje mocne związki z tradycją literacką (nie tylko polską), skąd umie się uczyć, ale wobec której jest także krytyczny, skoro widać, że jego mocne związki z tradycją literacką ograniczają się do wymieniania nazwisk po przecinku, a warsztat - do pisania od lewej do prawej i z góry na dół? Co skłoniło Juliana Kornhausera do wydania opinii: Poezja Hieronima Szczura jest z ducha rimbaudowska; to poetyka negacji i namiętności, swawolnej wyobraźni i osobistego zaangażowania. Dużo odwołań do tekstów literackich. Cytaty stają się impulsem do pracy wyobraźni, a rzeczywistość literacka ciągle tu obecna umieszcza postawę buntownika w kontekście awangardy - jak w ogóle można zestawiać Rimbauda, nastoletniego geniusza, mistrza formy, którego metafory - jakie by nie były osobliwe - nigdy nie popadały w niechcianą groteskowość, z Hieronimem Szczurem, którego teksty nadają się co najwyżej do kabaretu bezdusznie wykpiwającego poezję pensjonarską? I gdzież tu mówić o buncie i awangardzie w poezji wtórnej (pod każdym względem) aż do bólu? Jedynie Jarosława Markiewicza mogę usprawiedliwić, bo po patetycznym wstępie, świadczącym o dogłębnej nieznajomości liryki antycznej (Wiersze te odkrywają prazasadę poezji: kiedy się je czyta - mimo woli - nie w uszach, ale gdzieś w głębi słyszącej świadomości rozlega się ich dźwięk i treść. Takie były wiersze antyczne, nieodróżnialne od pieśni), pisze: nasza kultura oddzieliła pieśń od poezji, pieśni zdegenerowały się w piosenki, poezja upadła wyżej i na wyżynach dyszy z bezsilności. Bo prawdą jest, że poezja Hieronima Szczura dyszy z bezsilności, ale nie ma sensu tego dyszenia generalizować, bo w latach 90-tych i na początku naszego wieku mieliśmy cały wianuszek debiutów, które temu przeczą.

c. d. n.