Oksana Zabużko
(ur. 1960) ukraińska poetka i pisarka. W 1987 roku uzyskała tytuł doktora filozofii na Uniwersytecie Kijowskim im. T. Szewczenki. Na przełomie lat 80. i 90. (m.in. dzięki tekstom publicystycznym na temat kultury ukraińskiej) zdobyła opinię przywódcy intelektualnego swojego pokolenia Wykładała ukrainistykę w USA (Pensylwania i Pittsburgh), była też na stypendium Fullbrighta w Harvardzie. Od 1989 r. współpracuje z Instytutem Filozofii ukraińskiej Narodowej Akademii Nauk. Mieszka na stałe w Kijowie, gdzie pełni wiele funkcji społecznych: jest wiceprezesem ukraińskiego PEN-Clubu, członkiem Rady Nadzorczej Fundacji Międzynarodowej "Odrodzenie" oraz członkiem Rady Narodowej ds. kultury przy Prezydencie Ukrainy). Oksana Zabużko jest autorką kilku tomików poetyckich "Trawnewyj inij" (1985), "Dyrygent ostannioji swiczky" (1990), "Awtostop" (1994), "Nowyj zakon Archimeda" (2000), "Druha sproba. Wybrane" (2005). Sławę przyniosła jej powieść "Poliowi doslidżennia z ukrajinśkoho seksu" (1996; wyd. polskie: "Badania terenowe nad ukraińskim seksem" 2003), przetłumaczona na dwanaście języków. Wydała również zbiory opowiadań, esejów oraz studiów literaturoznawczych. Krytyka ukraińska zalicza pisarkę do twórców romantyzmu postmodernistycznego. W Polsce lada moment ukaże się druga książka Oksany Zabużko - zbiór opowiadań, zatytułowany "Siostro, siostro" (WAB 2007).
W wagonie metra
Ta para naprzeciwko kołysze się zgodnie, ramię przy ramieniu,
o jednakowo zasklepionych powiekach, jak u zachorzałej kury
(od ciężko obwisłych podwójnych podbródków – nadęta piłka,
z której jednym wydechem uszło powietrze, a przekłuta – nawet nie mruknęła).
Popołudnie, sjesta – albo upał – stoi u góry:
nie z nocy bezsennej to powrót, nie z miłosnego wyczerpania,
nie wtuleni w siebie aż tak, że gdyby próbować rozerwać –
to straciłby świat równowagę i zbójcy zrobiłoby się wstyd. –
Wysysająca duszę, chwiejna, monotonna trasa,
wieczne obok-spanie, z tymi samymi szarymi snami,
wieczna stacja Nuda, jak długo się jedzie – wieczna stacja Tu –
aż do końcowej, która ciągle obecna jest między nami.
Kobieta gdzieś tak po trzydziestce – no, więc jeszcze nie stara,
choć w dekolcie sukni opadają już przywiędłe melony
i twarz jej – plama cementu, którym zalepiła się dziura,
gdzie tunelowo poświstuje przeciąg po dawnej (dziewiczej!) dumie –
tylko usta obrażono-obwisłe i w kącikach ledwo puszczają bąbelki
wygasające soki, z ciała uciekające siły.
Ta kobieta – naprzeciwko: rząd przez los pomylony –
to mogłabym być ja. Gdybym za ciebie wyszła, mój drogi.
(tłum. Aneta Kamińska i Andrij Porytko)
[druk w:] „Pobocza” nr 1(31)/2008 (www.pobocza.pl)
o jednakowo zasklepionych powiekach, jak u zachorzałej kury
(od ciężko obwisłych podwójnych podbródków – nadęta piłka,
z której jednym wydechem uszło powietrze, a przekłuta – nawet nie mruknęła).
Popołudnie, sjesta – albo upał – stoi u góry:
nie z nocy bezsennej to powrót, nie z miłosnego wyczerpania,
nie wtuleni w siebie aż tak, że gdyby próbować rozerwać –
to straciłby świat równowagę i zbójcy zrobiłoby się wstyd. –
Wysysająca duszę, chwiejna, monotonna trasa,
wieczne obok-spanie, z tymi samymi szarymi snami,
wieczna stacja Nuda, jak długo się jedzie – wieczna stacja Tu –
aż do końcowej, która ciągle obecna jest między nami.
Kobieta gdzieś tak po trzydziestce – no, więc jeszcze nie stara,
choć w dekolcie sukni opadają już przywiędłe melony
i twarz jej – plama cementu, którym zalepiła się dziura,
gdzie tunelowo poświstuje przeciąg po dawnej (dziewiczej!) dumie –
tylko usta obrażono-obwisłe i w kącikach ledwo puszczają bąbelki
wygasające soki, z ciała uciekające siły.
Ta kobieta – naprzeciwko: rząd przez los pomylony –
to mogłabym być ja. Gdybym za ciebie wyszła, mój drogi.
(tłum. Aneta Kamińska i Andrij Porytko)
[druk w:] „Pobocza” nr 1(31)/2008 (www.pobocza.pl)
Oksana Zabużko
fot. archiwum autorki
fot. archiwum autorki
Badania terenowe nad ukraińskim seksem
Siostro, siostro
Poliowi doslidżennia z ukrajinśkoho seksu
Sestro, sestro
W świątecznej "Gazecie Wyborczej" wiersz "Motyw rosyjski w przekładzie Anety Kamińskiej i Andrija Porytki:
http://wyborcza.pl/1,76842,5220152,Motyw_rosyjski.html?as=2&ias=2&startsz=x
2 sierpnia 2007 w wydawnictwie WAB ukazał się zbiór opowiadań "Siostro, siostro" w tłumaczeniu Katarzyny Kotyńskiej i Dawida Mońki.
W najnowszych "Poboczach" kilka wierszy w przekładzie Anety Kamińskiej i Andrija Porytki.
W sierpniowej "Lampie" - wywiad przeprowadzony przez Agnieszkę Drotkiewicz.
http://wyborcza.pl/1,76842,5220152,Motyw_rosyjski.html?as=2&ias=2&startsz=x
2 sierpnia 2007 w wydawnictwie WAB ukazał się zbiór opowiadań "Siostro, siostro" w tłumaczeniu Katarzyny Kotyńskiej i Dawida Mońki.
W najnowszych "Poboczach" kilka wierszy w przekładzie Anety Kamińskiej i Andrija Porytki.
W sierpniowej "Lampie" - wywiad przeprowadzony przez Agnieszkę Drotkiewicz.
